Katarak sé sonmasaj a kristalen-la, on lanti andidan a zyé-la. Lè pa tini katarak kristalen-la transparan. Lè i ka nwèsi, sé katarak. Limyè pé pa travèsé é vizyon-la ka vin toub. Ès opérasyon a katarak sèten jòdijou? Pa ni pon rézon kyansé. Konsilté lè vizyon a-w ka bésé ; é opéré katarak si sé sa chirijyen-la ka konséyé. Sa pa ka sèvi ayen atann lè on katarak ka évoliyé é vizyon ka anmwenzi mizi an mizi. Pa tini pon rimèd, pon gout, pon dòt linèt, ki pé arèsté ou ralanti évolisyon a katarak. Magré opérasyon-lasa ka fèt anlo, i ka rété sansib é i tini risk.
Alèkilé, pa tini pon trètman médikal ki pwouvé pon éfikasité kont katarak. Sèl trètman ki tini jòdijou sé chiriji: yo ka woté kristalen sonmasi-la pou pèwmèt limyè travèsé aks òptik-la é yo ka ranplasé vyé kristalen-la èvè on enplan.
Glokòm kwonik sé on malad ka dégradé nè òptik é ki ka fè vizyon bésé mizi an mizi. Onlo fwa, malad-lasa asosyé èvè on pwésyon fò andidan zyé-la ki ka pijé é izé fib a nè òptik-la. Vizyon pèd parapòt a glokòm pa ka wouvini. Si malad-lasa pa trété, i pé rann moun avèg. Pou dépisté on glokòm, fo miltipliyé lègzanmen a zyé séryé, èspésyalman apré 40 lanné.
Alèkilé nou sèten pon lékran ki ka maché an kondisyon nòwmal pé pa kréyé pon malad-an-zyé a on moun nòwmal. Mè zyé-la dwètèt pasé dè lékran-la an lantou a-y apépré 20 fwa adan on minit. A chak fwa, sa ka fè on kontraksyon é on dilatasyon a iris-la. Sé mis-la ki ka komandé aksyon-lasa pé tétanizé é kréyé maltèt é pwoblèm an vizyon. Lékran-la pé révélé dé anomali an zyé ki té byen konpansé avan sa: konvèrjans ensifizan, koumansman prèsbisi…
– Pòté linèt: sa ka jwé on wòl enpòwtan, èspésyalman pou moun ki prèsbit. - Organizé travay: fè pòz a 5 minit pou tout lè a travay a sézi, oben tou lé dé zè pou on travay nòwmal.
Menmsi déparfwa sa rèd a fè, organizasyon-lasa ka édé pou konfò a zyé. - Fo lékran-la douvan itilizatè-la menm, é pa a koté a-y. - Fo pa limyè alantou kléré two fò.
Pa tini pon kontendikasyon pou makiyaj ba moun ka pòté lanti. Mè mi dé twa astis:
– Makiyé apré ou mété lanti a-w é démakiyé avan ou woté yo. - Vométan itiliz maskara ki pa waterproof. - Pou popyè, vométan itilizé krenm ki poud. - Trè eye-liner-la dwètèt fèt anba sé sil-la olyé i fèt an bò a popyè-la. - Evité vaporizé spray asi sé lanti-la (kon lak).
An toutjan, woté sé lanti-la onfwa si zyé-la vin wouj, irité, si i ka fè-w mal, ou si ou pa ka vwè klè. Si sé sentòm-la la toujou plizyè lè apré ou woté sé lanti-la, konsilté on dòkté-a-zyé.
-Sa enpòwtan konsilté an prèmyé lanné a timoun-la (dabitid koté 9 mwa) pou dépisté é trété strabis é anbliyopi rèd.
– Pi ta, ant 2 é 3 lanné, lè timoun-la ka palé, lègzanmen-la ka miziré akité vizyèl èvè diféran kalité tès. Lègzanmen-lasa trè enpòwtan pou dépisté pwoblèm ki pé kaché an prèmyé lègzanmen-la: strabis, amétwopi fò (myopi, astigmatis, ipèrmétwopi fò), mè osi nistagmis é dòt malad-an-zyé ki ka révélé ta.
– On dòt lègzanmen enpòwtan, pou on timoun a 6 lanné, ka fèt avan i rantré an CP. A laj-lasa, akité vizyèl dwèt apwoché 10/10 é dwètèt menm biten adan lé dé zyé.
La règ pou timoun, sé on monti an plastik. Sé vè-la dwètèt laj é asé ho (obò sousi a-y), pou évité on tandans natirèl a timoun-la: gadé anho a linèt-la. Fo monti-la byen èstab. Pou édé-y rété an plas, ou pé rajouté on kòdon pou séré linèt-la dèyè badikou a timoun-la.
