Koripsyon a makila padavwa laj (DMLA) sé prèmyé biten ki fè si moun a plis ki 50 lanné adan péyi endistriyalizé ni zyé a-yo ka bésé. É sé twazyèm kòz andikap vizyèl asi latè.
Travay fèt pou konnèt é trété DMLA ka fè douvan padavwa évolisyon an jénétik, térapétik é dyanòstik.
Rèchèch trè aktif ka bay lèspwa trété malad-la bonè é amélyoré akité vizyèl adan anlo ka.
Koripsyon a makila padavwa laj (DMLA) ka fèt lè makila-la (adan rétin-la) ka vyéyi two vit. Adan makila-lasa, pach on jan blan yo ka kriyé drizèn ka aparèt é sélil (fotorésèptè: kòn é batoné) ka disparèt.
Makila sé on toupiti zòn an rétin, mè wòl a-y enpòwtan. I ka transmèt sèrvèl annou 90% enfòwmasyon zyé annou ka trété. Makila-la an mitan rétin-la. Sé asi-y limaj a sa nou ka gadé ka fòwmé. Davwa i tini anlo on sèten kalité sélil a zyé yo ka kriyé kòn, i ka pèwmèt nou vwè détay é koulè.
Lè ou tini DMLA, mi lé diféran sentòm ou pé santi:
– Ou pé ka santi konsidiré pa ni asé limyè pou li ou ékri. Zimaj pé ni lè pi sonmas ou on jan jòn. Ou tini sa yo ka kriyé anmwenzaj a sansibilité pou kontras.
– Ou pé ka ni di mal pou vwè détay byen. Anmwennzaj-lasa pé vin vit.
– Ou pé ka ni lidé konsi lign dwèt (kon asi on mo kwazé ou atè a on sal dlo) défòwmé oben yo ka fè vag. Yo ka kriyé sa métamòwfosi.
– Anplisdisa, on tach on jan gri-nwè yo ka kriyé skotòm pé aparèt an mitan chandvizyon a-w. I pé jenné-w pou vwè toutbiten klè.
Ès DMLA ka rann moun avèg?
– Awa, an jénéral DMLA pa ka rann moun totalman avèg. Ou pé rivé a pa vwè klè mè ou pé ké an nwasè.
– DMLA ka aji yenki asi mitan a rétin-la, kifè sé vizyon santral tousèl ki jenné. Sa pé rivé jenné-w pou li, koud, fè brikolaj, rèkonnèt figi a-moun an lari, oben pou fè on chèk. Kèlkanswa, ou ké pé maché tousèl a-w, abiyé-w, oben kwafé-w. Ou ké pé gadé on sèten otonomi.
– Anfen-défen, DMLA pa ka anpéché moun byen vwè on sèn antyè. Sé ti détay ou pé ka pèd.
Ès ni plizyè kalité DMLA?
Sésa menm, tini plizyè kalité DMLA. Tini sa yo kriyé DMLA “sèk” é DMLA “mougné”.
– Sala yo ka kriyé “sèk” (oben atwofik) pi fwékan é mwen rèd. Èvè tala, sélil ka disparèt mizi an mizi andidan rétin-la é makila-la ka vin mwen épé.
– Sala yo ka kriyé “mougné” (oben néovaskilè) pi ra ki “sèk”-la mè i kay pi vit. Èvè tala, ti venn ki pa nòwmal ou nouvo ti venn ka dévlopé adan rétin-la.
Dyanòstiké DMLA
Yenki on dòktè-a-zyé pé dyanòstiké DMLA.
Prèmyé biten, sé miziré akité vizyèl opré é olwen. Aprésa, dòkté-a-zyé-la ka gadé fon a zyé-la. Dapré kalité DMLA i touvé, dòt lègzanmen pé fèt, kon OCT (Tomografi an Koyérans Òptik).
Trété DMLA
Alèkilé, pa tini rimèd pou fin èvè DMLA mè pé tini solisyon.
Pou DMLA “mougné”, tini rimèd éfikas prèskri é distribiyé obò èspésyalis a malad-an-zyé. Yo ka piké blan a zyé-la èvè rimèd-la. Yo ka kriyé-sa enjèksyon entra-vitréyenn (IVT).
Pou DMLA “sèk” (ki ka évoliyé dousouman), pon rimèd poko démontré éfikasité.
Adan sé ka-lasa pa pèd tan pou konsilté dòkté-a-zyé a-w:
– vizyon a-w ka bésé vit adan on zyé oben lé dé
– é/oben yo té ké di lign dwèt ka défòwmé oben yo ka fè vag
– é/oben on tach ka aparèt (oben si i ja la i pé vin pi mové) an mitan a sa ou ka vwè.
Pa tini pon rimèd pou swangné DMLA. Alò fo ou vwè dòktè-a-zyé a-w tout tan pou i véyé si-w tout vi a-w. Davwa chak DMLA ni jan a-y, sé dòkté a-w ki ké désidé toulé konmen pou kontwolé é trété.
